W tym roku złożyło się tak, że nowa rada miasta będzie udzielała absolutorium i wotum zaufania nowemu burmistrzowi. Ustawodawca nie przewidział żadnych odstępstw w sprawie wymogów ustawowych oraz przesunięć terminów na sporządzenie dokumentów potrzebnych do podjęcia uchwał w tych ważnych kwestiach, mimo iż termin wyborów samorządowych wyjątkowo przesunięty został z jesieni na wiosnę.
W skład komisji rewizyjnej, która musi zapoznać się w ekspresowym tempie z wykonaniem budżetu za rok 2023, weszli nowi radni. Zaraz po ukonstytuowaniu komisji, jej członkowie przystąpili do pracy nad zapoznaniem się z wykonaniem budżetu oraz pozostałymi dokumentami. Przesunięty termin wyborów mocno komplikuje kwestię rozliczenia – po wyborach nastąpiła zmiana burmistrza, więc oceniana będzie inna osoba niż ta, która budżet wykonywała.
Radni otrzymali już sprawozdanie z wykonania budżetu, które przeanalizować muszą wszystkie komisje, wśród których szczególną pozycję zajmuje komisja rewizyjna. Zgodnie z art. 18a ust. 3 u.s.g., opiniuje ona wykonanie budżetu gminy i występuje do rady z wnioskiem o udzielenie lub nieudzielenie absolutorium burmistrzowi. Komisja rewizyjna w swojej ocenie wykonania budżetu powinna się posługiwać wyłącznie ocenami prawnymi (zbadanie, czy w czasie roku budżetowego burmistrz nie naruszał obowiązującego prawa), ekonomicznymi (ocena racjonalności i efektywności działań) oraz badać wykonanie uchwał budżetowych. Po zakończeniu kontroli komisja rewizyjna formułuje wniosek o udzielenie lub nieudzielenie absolutorium z wykonania budżetu za rok poprzedni. Komisja rewizyjna musi swój wniosek sprecyzować w sposób niepozostawiający wątpliwości, tj. wnioskować o udzielenie lub nieudzielenie absolutorium.
Wniosek komisji rewizyjnej w sprawie absolutorium podlega zaopiniowaniu przez regionalną izbę obrachunkową (art. 18a ust. 3 zd. drugie u.s.g.). Celem tego działania jest wzbogacenie obrazu i poszerzenie wiedzy rady gminy o stopniu wykonania budżetu.
Radni z komisji rewizyjnej spotykają się od kilku dni i analizują wykonanie budżetu za rok 2023, dopytując o szczegóły pracowników merytorycznych urzędu. Dysponują również opinię Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie z 18 kwietnia 2024 roku w sprawie wydania opinii o przedłożonym sprawozdaniu z wykonania budżetu miasta za 2023 rok – opinia jest pozytywna z uwagą. Skład Orzekający RIO sprawozdanie przeanalizował oraz porównał z dokumentami źródłowymi będącymi w posiadaniu Izby.
Z uzasadnienie uchwały RIO wynika, iż plan dochodów został zrealizowany w wysokości 82.519.004,78 zł, co stanowi 91,17% uchwalonego planu. Dochody bieżące wykonano w 100,78% planu, natomiast dochody majątkowe zrealizowano w 40,60% planu. Skład Orzekający zwraca uwagę na niski stopień wykonania dochodów majątkowych. W analizowanym dokumencie organ wykonawczy wskazał pozycje, w których nastąpiło niepełne wykonanie w stosunku do planu oraz wyjaśnił przyczyny odchyleń.
Plan wydatków został wykonany w kwocie 46.951.819,84 zł, co stanowi 95,25% uchwalonego planu. Wydatki bieżące wykonano w 92,79%, natomiast wydatki majątkowe zrealizowano 98,63% uchwalonego planu.
Wynik budżetu zamknął się deficytem budżetowym w kwocie 1.536.959,54 zł, przy planowanym deficycie budżetowym w wysokości 3.882.078,11 zł.
Wg danych wykazanych w sprawozdaniu Rb-Z na koniec 2023 r. zobowiązania dłużne wynosiły 671.500 zł, co stanowi 2,42% wykonanych dochodów ogółem pomniejszonych o wykonane kwoty dotacji i środków o podobnym charakterze oraz powiększone o przychody wyszczególnione w art. 217 ust. 2 pkt. 4-8 ustawy 2 o finansach publicznych, nieprzeznaczone na sfinansowanie deficytu budżetowego. Gmina nie była obciążona zobowiązaniami wymagalnymi. Wykonane wydatki bieżące są niższe od zrealizowanych dochodów bieżących, co oznacza, iż spełniono wymóg określony art. 242 ust. 2 ustawy o finansach publicznych.
Stan należności wymagalnych na koniec 2023 roku wynosił 851.944,93 zł, co stanowiło 1,88% wykonanych dochodów ogółem budżetu za ten rok.
Skład Orzekający wskazuje na wymóg określony w art. 6r ust. 2e ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. z 2024 r., 399 t.j.), zgodnie z którym w sprawozdaniu umieszcza się informację o wysokości zrealizowanych dochodów z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami oraz wydatków poniesionych na funkcjonowanie systemu gospodarowania odpadami komunalnymi z wyszczególnieniem kosztów wymienionych w ust. 2 - 2c, wraz z objaśnieniami. Ze sprawozdania z wykonania budżetu za 2023 r. wynika, że ww. dochody zostały wykonane w wysokości 713.356,23 zł, natomiast wydatki w wysokości 737.915,89 zł.
Z tytułu opłat za zezwolenia na sprzedaż alkoholu zrealizowano dochody w kwocie 101.379,34 zł, natomiast wykonane wydatki na działania związane z przeciwdziałaniem alkoholizmowi i zwalczaniem narkomanii wyniosły 101.428,66 zł.
Dochody z opłat i kar za korzystanie ze środowiska oraz administracyjnych kar pieniężnych, o których mowa w art. 402 ustawy Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2024 r., poz. 54 t.j.) uzyskano w kwocie 8.781,22 zł i zostały wydatkowane na finansowanie zadań związanych z ochroną środowiska.
Skład Orzekający Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie biorąc pod uwagę powyższe ustalenia, a także wyjaśnienia zawarte w sprawozdaniu stwierdził, że opracowane sprawozdanie spełnia wymogi wynikające z art. 269 pkt 1 - 3 ustawy o finansach publicznych.
Wskazać przy tym należy, że wydając opinię Skład Orzekający dokonał oceny sprawozdania pod względem kryterium jego zgodności z prawem. Natomiast ocena działań Wójta w zakresie stopnia realizacji budżetu oraz gospodarności i celowości przy wykonywaniu budżetu, należy do organu stanowiącego Miasta Pionki (czyli rady miasta).
