Bezpieczeństwo finansowe – jak nauczyć się zapobiegać oszustwom

Współczesne realia zachęcają do korzystania z internetowych kanałów płatności, bo jak wiadomo, taki model ułatwia życie i przyspiesza wiele procesów. Jednocześnie rosnąca skala aktywności online wiąże się z niebezpieczeństwami, przed którymi ostrzegają eksperci ds. cyberbezpieczeństwa. Osoby dokonujące transakcji przez sieć potrzebują solidnej wiedzy o rynkach finansowych i mechanizmach obronnych, ponieważ hakerzy coraz skuteczniej docierają do nieświadomych użytkowników. O czym warto pamiętać?

Znaczenie edukacji finansowej

Samorządy, instytucje publiczne, prywatne przedsiębiorstwa i uznane platformy inwestycyjne, między innymi XTB, podejmują wspólne działania, by zapewnić poczucie bezpieczeństwa każdemu, kto obraca pieniędzmi w przestrzeni wirtualnej. Kampanie społeczne zyskują na popularności, bo podejmowana w nich tematyka pozwala na zrozumienie nowych zagrożeń. Kiedyś manipulacje dotyczyły głównie maili, ale obecnie obejmują również media społecznościowe oraz komunikatory mobilne.

Według danych z raportów ENISA, OECD i Europolu liczba cyberataków wzrasta o 15-25% rok do roku. Straty liczone są w setkach milionów euro i obejmują zarówno kradzieże środków, jak i wyłudzenia poufnych informacji. Przy takiej skali aktywności przestępców pojawia się potrzeba współpracy międzynarodowej oraz systematycznych kampanii edukacyjnych.

Czego uczą kampanie edukacyjne

• Odróżnianie autentycznych komunikatów od spreparowanych: oszuści często wykorzystują podobny styl korespondencji, lecz w ich wiadomościach łatwo zauważyć nieznaczne błędy, np. w adresach URL.

• Silne hasła i częsta zmiana kodów: banki coraz chętniej proponują weryfikację dwuetapową, bo poprawia ona bezpieczeństwo dostępu do rachunku.

• Dbanie o dane osobowe: pojedyncza informacja, którą internauta upublicznia, może trafić w niepowołane ręce i posłużyć do stworzenia fałszywej tożsamości.

• Korzystanie z rzetelnych źródeł: aby mieć pewność, że informacje pochodzą z wiarygodnej instytucji, warto też kontaktować się z bankiem za pomocą danych dostępnych na oficjalnych stronach.

Według danych długoterminowe kampanie informacyjne zmniejszają liczbę oszukanych osób nawet o 30%. Edukacja finansowa pozwala zwiększyć odporność ludzi na manipulacje i naciski, z którymi można spotkać się w internecie. Na szczęście platformy inwestycyjne publikują coraz więcej materiałów szkoleniowych, aby klienci potrafili rozumieć mechanizmy rynku i rozpoznawać czynniki ryzyka. Kampanie informacyjne są skierowane do szerokiego grona odbiorców, w tym do dzieci i młodzieży. Dzięki nauce od najmłodszych lat dorosły użytkownik potrafi racjonalnie ocenić ofertę inwestycyjną i unika pułapek związanych z naciąganiem na inwestycje bez pokrycia. Panele edukacyjne tworzone są także z myślą o dzisiejszych seniorach, którzy często padają ofiarami bezwzględnych naciągaczy.

 

Zagrożenia w sieci

Internet tworzy mnóstwo nowych obszarów, w których przestępcy mogą “złowić” nieuważnych użytkowników. Oszuści stale wymyślają nowe sposoby na przejęcie danych, zdobycie dostępu do kont osobistych oraz kart kredytowych.

Popularne formy ataku

• Phishing – nadawca podszywa się pod np. operatora pocztowego, pożyczkodawcę albo platformę streamingową, aby skłonić odbiorcę do podania haseł lub numerów kart.

• Fałszywe witryny – strona wygląda niemal identycznie jak oryginalny portal banku, ale jej adres zawiera drobne różnice. Nieświadomi ludzie podają login i hasło, co prowadzi do łatwego przejmowania środków z rachunków bankowych

• Presja psychologiczna – oszuści wykorzystują ludzką skłonność do spontanicznych decyzji w stresie. Zazwyczaj tworzą komunikaty działające na chciwość lub lęk przed utratą pieniędzy.

Z raportów Europolu i ENISA wynika, że większość zarejestrowanych incydentów zaczyna się od wysłania maila albo powiadomienia, które wzbudza silne emocje. Aby uniknąć przykrych konsekwencji, warto przestrzegać kilku prostych zasad:

• Nigdy nie wysyłaj poufnych informacji nieznanym odbiorcom.

• Weryfikuj nadawcę poprzez numer telefonu lub adres e-mail widniejący na oficjalnej stronie instytucji.

• Regularnie aktualizuj systemy operacyjne na urządzeniach mobilnych i komputerach.

• Systematycznie przeglądaj historię rachunku bankowego w poszukiwaniu niecodziennych przelewów.

Czujność jako najlepsze narzędzie obrony

Specjaliści są zdania, że dostępne programy antywirusowe dają solidną linię obrony przed wirusami, jednak zwykła ostrożność okazuje się równie skuteczna. Unikanie podejrzanych stron i rozsądne korzystanie z poczty elektronicznej już znacząco ogranicza ryzyko wyłudzeń. Wiele firm organizuje akcje uświadamiające, by nauczyć użytkowników nowych sposobów reagowania na zagrożenia w sieci.

Metody wyłudzania pieniędzy przez SMS

Coraz częściej do działań przestępczych wykorzystuje się krótkie wiadomości tekstowe, które zwykle są pisane w tonie alarmującym i nakłaniają do szybkiej reakcji. Scenariusz bywa prosty: odbiorca dostaje SMS, w którym widnieje informacja o wstrzymanej płatności albo blokadzie konta, a w treści znajduje się odnośnik prowadzący do strony przestępców.

Elementy charakterystyczne

• Silna presja czasu: oszust informuje o blokadzie, która rzekomo zaraz wejdzie w życie i tym samym zmusza ofiarę do nieprzemyślanego działania.

• Fałszowanie wizerunku: naciągacz umieszcza w SMS-ie nazwy popularnych banków albo operatorów, żeby zwiększyć wiarygodność.

• Link prowadzący do fałszywej strony: po kliknięciu w link odbiorca ujawnia hasła lub PIN-y na stronie wyglądającej niemal jak prawdziwy serwis instytucji finansowej.

Instytut Cyberbezpieczeństwa odnotowuje około 20-procentowy wzrost liczby skarg na oszustwa tego typu w ostatnich latach. Rozmiar problemu wciąż się powiększa, bo wiele osób chętnie otwiera linki, nie spodziewając się zagrożenia. Aby zwiększyć swoje bezpieczeństwo, warto:

• weryfikować treść SMS-ów przez samodzielny kontakt z bankiem na oficjalnej infolinii;

• nie klikać nieznanych linków i nie podawać danych na stronach, których autentyczności nie potwierdziłeś;

• zainstalować aplikację bankową z weryfikacją dwuskładnikową i dbać o jej regularną aktualizację.

Oszukane dopłaty za paczkę i rachunki

Rozwój e-commerce sprzyja łatwości zakupów, ale stwarza również możliwość podszywania się pod firmy kurierskie czy operatorów pocztowych. Tego rodzaju oszustwo często polega na wysłaniu wiadomości zawierającej prośbę o dopłatę do paczki albo uregulowanie drobnego rachunku, który rzekomo wystąpił przy wysyłce.

Schemat działania

• Wykorzystywanie znanych marek: oszuści naśladują layout, kolory i styl oryginalnych powiadomień, aby wzbudzić wrażenie autentyczności.

• Wzbudzanie obaw: komunikat wspomina o dodatkowych kosztach, przez co adresat podejmuje decyzję pod wpływem presji, bo boi się, że przesyłka nie dotrze.

• Żądanie danych płatniczych: fałszywe linki skłaniają do wpisania numeru karty lub hasła, co otwiera przestępcom dostęp do funduszy.

Przedstawiciele firm kurierskich przypominają, że zawsze należy kontaktować się z ich oficjalnymi biurami obsługi, gdy otrzymamy nieoczekiwane wezwanie do dopłaty. Weryfikacja numeru zamówienia czy kwoty bywa najlepszym sposobem na wykrycie fałszywej prośby o pieniądze. Ludzie, którzy kupują online, powinni zachować chłodny umysł w takiej sytuacji i potwierdzić każdą podejrzaną informację, zanim podejmą jakiekolwiek działanie.

Podsumowanie

Świat cyfrowy oferuje ogrom możliwości inwestycyjnych oraz ułatwia zarządzanie finansami, ale takie udogodnienia niosą ze sobą zagrożenia związane z cyberprzestępczością. Użytkownik, który chce czuć się pewnie, powinien:

• Poszerzać wiedzę finansową – znajomość zasad obrotu pieniądzem ułatwia szybką identyfikację podejrzanych sygnałów.

• Analizować komunikaty – najlepiej zadzwonić do banku albo instytucji, by potwierdzić prawdziwość alertu o blokadzie lub konieczności zapłaty.

• Korzystać z zabezpieczeń technologicznych – silne hasła, dwuskładnikowa autoryzacja i regularne aktualizacje tworzą fundament ochrony.

• Ćwiczyć codzienną ostrożność – lepiej dwa razy zastanowić się przed kliknięciem w link niż wpaść w sidła przestępców.

Instytucje finansowe, policja i organizacje pozarządowe zachęcają do zgłaszania prób wyłudzenia, ponieważ wspólna wymiana informacji ułatwia przeciwdziałanie cyberprzestępstwom w całej branży. Przestępcy zmieniają swoje taktyki, jednak rosnąca świadomość społeczeństwa sprawia, że coraz trudniej zaskoczyć użytkowników.

Bezpieczne poruszanie się w świecie finansów nie polega wyłącznie na obronie przed oszustami. Ważną kwestią jest mądre zarządzanie własnymi oszczędnościami. Rozwiązania takie jak Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) pomagają odkładać środki przy korzystnych warunkach podatkowych. Część osób rozważa również tworzenie rezerwy finansowej – nawet niewielkie sumy odkładane co miesiąc dają w dłuższym okresie poczucie pewności.

Jeśli chcesz pogłębić wiedzę o strategiach ochrony w sieci, zajrzyj tutaj i korzystaj ze wskazówek, które pomogą Ci pewniej zarządzać pieniędzmi.